مراحل طلاق توافقی

طلاق توافقی: راهنمای جامع مراحل، شرایط و توافقات حقوقی
طلاق توافقی روشی برای پایان دادن به عقد ازدواج است که در آن زن و شوهر با تفاهم کامل بر سر تمامی حقوق و تکالیف، تصمیم به جدایی می‌گیرند. این روش در مقایسه با طلاق از سوی مرد یا زن، معمولاً با سرعت بیشتر، هزینه عاطفی کمتر و محرمانگی بالاتری انجام می‌شود، زیرا هیچ یک از طرفین نیاز به اثبات تقصیر یا ارائه دلایل پیچیده به دادگاه ندارند.
۱. ارکان و مبنای قانونی طلاق توافقی
مبنای اصلی طلاق توافقی، رضایت کامل و دائمی زوجین به جدایی و توافق قطعی بر سر تمامی تبعات آن است.
الف) توافق جامع: شاه‌کلید فرآیند
مهم‌ترین رکن این نوع طلاق، توافق کتبی و شفاف بر سر مسائل زیر است که باید پیش از ورود به دادگاه نهایی شده باشد:
* مهریه: نحوه پرداخت، بخشش (بذل) یا مطالبه مهریه.
* نفقه (زن و فرزندان): تعیین تکلیف نفقه معوقه زن و نفقه جاری فرزندان.
* اجرت‌المثل و نِحله: تعیین تکلیف حق و حقوق مالی زن در قبال سال‌ها زندگی مشترک.
* حضانت و ملاقات فرزندان: تعیین دقیق این که حضانت فرزندان مشترک با چه کسی است و طرف دیگر در چه زمان‌ها و مکان‌هایی حق ملاقات دارد.
* جهیزیه: لیست اقلام و نحوه استرداد آن.
ب) ماهیت حقوقی (طلاق خُلع و حق رجوع)
در ۹۹ درصد موارد، طلاق توافقی در سیستم حقوقی ایران به‌صورت طلاق خُلع واقع می‌شود.
* طلاق خُلع: نوعی از طلاق است که زن به‌دلیل کراهت از شوهر (بیزاری و عدم تمایل به ادامه زندگی) در ازای مالی که به شوهر می‌بخشد (آن مال را بذل می‌کند)، از او طلاق می‌گیرد. این مال می‌تواند تمامی، بخشی از مهریه یا حتی مال دیگری باشد.
* اسقاط حق رجوع: از آنجا که طلاق خُلع در طول مدت عده (سه ماه و ده روز) برای مرد قابل رجوع است، زن در ازای بذل مالی، باید حق خود برای رجوع (بازگشت به زندگی مشترک) را نیز از خود ساقط کند. با ساقط کردن این حق، طلاق حالت بائن (غیرقابل رجوع) پیدا می‌کند و پس از ثبت، مرد دیگر نمی‌تواند در طول عده ادعای بازگشت کند.
۲. فرآیند قانونی و اداری طلاق توافقی (با لحاظ آخرین قوانین)
از سال ۱۳۹۷ و بر اساس قانون حمایت از خانواده، طی کردن مراحل مشاوره در سامانه‌های مورد تأیید قوه قضاییه اجباری شده است.
مرحله ۱: ثبت نام در سامانۀ «تصمیم» و مشاوره اجباری
زوجین ابتدا باید در سامانۀ «تصمیم» (تعیین‌کنندۀ صلاحیت مراکز مشاوره) ثبت نام کنند.
* ارجاع به مرکز مشاوره: پس از ثبت‌نام، زوجین به یکی از مراکز مشاورۀ خانواده تحت نظارت بهزیستی ارجاع داده می‌شوند.
* جلسات مشاوره: شرکت در این جلسات (که معمولاً ۵ جلسه یا بیشتر است) برای بررسی علل طلاق و تلاش برای سازش، الزامی است.
* صدور گواهی: در صورتی که مرکز مشاوره تشخیص دهد که تلاش برای صلح و سازش بی‌نتیجه است و زوجین همچنان بر جدایی اصرار دارند، گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر می‌کند. بدون این گواهی، دادگاه اجازه ثبت دادخواست طلاق توافقی را ندارد.
مرحله ۲: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی
* تنظیم توافق‌نامه: توافق‌نامه نهایی که در آن تمامی حقوق مالی و غیرمالی مشخص شده، تدوین می‌شود.
* ثبت دادخواست: دادخواست طلاق توافقی به همراه مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی)، عقدنامه و مهم‌تر از همه، گواهی عدم انصراف از طلاق در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می‌شود.
* ارجاع به دادگاه: پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع می‌یابد.
مرحله ۳: رسیدگی در دادگاه و صدور گواهی
* تشکیل جلسه: دادگاه یک وقت رسیدگی تعیین می‌کند. در این جلسه، قاضی توافقات طرفین را بررسی می‌کند تا مطمئن شود تمامی حقوق زن (به‌ویژه در خصوص بذل مهریه) با رضایت و آگاهی کامل انجام شده است.
* ارجاع به داوری (اختیاری): در صورت صلاحدید قاضی، ممکن است زوجین به داوری ارجاع شوند؛ هرچند در طلاق توافقی معمولاً این مرحله کوتاه است یا حذف می‌شود.
* صدور گواهی عدم امکان سازش: پس از تأیید نهایی توافقات، دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند.
مرحله ۴: ثبت نهایی در دفترخانه طلاق
* مهلت قانونی: زوجین حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ قطعیت گواهی عدم امکان سازش، فرصت دارند تا به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه کنند.
* اجرای صیغه و ثبت: صیغه طلاق با حضور سردفتر و دو شاهد عادل جاری می‌شود. پس از آن، طلاق به‌صورت رسمی ثبت و در شناسنامه‌ها درج می‌گردد.
۳. مزایای کلیدی طلاق توافقی
* سرعت بالا: زمان فرآیند دادرسی (از ثبت دادخواست تا صدور گواهی) در مقایسه با طلاق‌های یک‌طرفه، بسیار کوتاه‌تر است.
* کاهش تنش و آرامش روانی: زوجین از درگیری‌های طولانی، اثبات تقصیر و بیان جزئیات زندگی خصوصی در دادگاه اجتناب می‌کنند.
* بهترین روش برای فرزندان: چون والدین به توافق رسیده‌اند، امکان مدیریت مشترک فرزندان و حفظ احترام متقابل پس از طلاق، بالاتر است.
* کاهش هزینه‌های دادرسی: به‌دلیل تعداد کمتر جلسات و عدم نیاز به کارشناسی‌های پیچیده (مانند کارشناسی برای نفقه و اجرت‌المثل)، هزینه‌های جانبی کاهش می‌یابد.
> نکته پایانی: اگرچه طلاق توافقی مسیر هموارتری است، اما استفاده از وکیل متخصص می‌تواند تضمین کند که توافق‌نامه به‌صورت حقوقی قوی تنظیم شده، مراحل مشاوره و دادگاه بدون نیاز به حضور فیزیکی شما انجام شود و هیچ حقی در آینده مورد مناقشه قرار نگیرد.
>

. پرسش و پاسخ‌های متداول در مورد طلاق توافقی
۱. آیا حضور زوجین در جلسات مشاوره اجباری است؟
پاسخ: بله. طبق رویه قانونی فعلی، حضور هر دو طرف در جلسات مشاورۀ سامانۀ “تصمیم” (بهزیستی) اجباری است. با این حال، در صورت اعطای وکالت به وکیل متخصص، وکیل می‌تواند با استفاده از وکالت‌نامه جامع، این مراحل را (بسته به رویه قضایی شهر) مدیریت و گواهی عدم انصراف از طلاق را اخذ نماید.
۲. اگر در طول فرآیند، یکی از طرفین پشیمان شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
پاسخ: هر یک از طرفین (زن یا شوهر) تا لحظۀ صدور گواهی عدم امکان سازش توسط قاضی، می‌توانند از ادامۀ فرآیند منصرف شوند. در این حالت، طلاق توافقی منتفی شده و اگر طرف دیگر همچنان متقاضی طلاق باشد، باید از طریق طرح دعوای یک‌طرفه (طلاق از سوی زن یا مرد) اقدام کند.
۳. مهلت سه‌ماهۀ اعتبار گواهی عدم امکان سازش از چه زمانی آغاز می‌شود؟
پاسخ: این مهلت سه‌ماهۀ قانونی، از تاریخ قطعیت رأی دادگاه (یا همان گواهی عدم امکان سازش) آغاز می‌شود. اگر رأی ظرف مدت ۲۰ روز مورد اعتراض قرار نگیرد، رأی قطعیت یافته و مهلت سه‌ماهه شروع می‌شود. پس از پایان این مهلت، گواهی فاقد اعتبار است و باید فرآیند مجدداً از ابتدا آغاز شود.
۴. اگر در مورد مهریه توافق کنیم و زن در طول عده پشیمان شود، تکلیف چیست؟
پاسخ: اگر زن در طلاق خُلع، مالی را بذل کرده باشد، در طول مدت عده می‌تواند به مال بذل شده رجوع کند. با رجوع به بذل، طلاق از خُلع به رجعی تبدیل می‌شود و در این حالت، مرد نیز حق رجوع به همسر را پیدا می‌کند و می‌تواند با رجوع، مانع اجرای طلاق شود. برای جلوگیری از این مشکل، در توافق‌نامه ذکر می‌شود که زن، حق رجوع به مال بذل شده و حق رجوع به طلاق را از خود ساقط می‌کند.
۵. تکلیف حضانت فرزندان بالای هفت سال در طلاق توافقی چیست؟
پاسخ: در طلاق توافقی، حضانت فرزندان (بالای هفت سال) تابع توافق والدین است. دادگاه، توافق آن‌ها را می‌پذیرد، مگر این که آن توافق به‌طور واضحی بر خلاف مصلحت قطعی فرزند باشد. در صورت عدم توافق، دادگاه بر اساس مصلحت فرزند تصمیم می‌گیرد.
۶. آیا در طلاق توافقی باید آزمایش بارداری (تست عدم حاملگی) انجام شود؟
پاسخ: بله. پس از صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه، زن موظف است گواهی عدم بارداری (از آزمایشگاه یا پزشک معتمد) را به دفترخانه ثبت طلاق ارائه کند. این موضوع برای تعیین دقیق آغاز و پایان مدت عده ضروری است.
۷. اگر یکی از طرفین خارج از کشور باشد، طلاق توافقی چگونه انجام می‌شود؟
پاسخ: در این حالت، فرد مقیم خارج می‌تواند از طریق سفارت یا کنسولگری ایران، به فرد دیگری (معمولاً وکیل) در ایران وکالتنامه جامع طلاق توافقی اعطا کند. این وکالت‌نامه باید شامل اختیار کامل برای توافق بر سر تمامی حقوق (بذل مهریه و…) باشد تا وکیل بتواند مراحل را به‌طور کامل پیش ببرد.
۸. آیا در طلاق توافقی، می‌توان کل مهریه را مطالبه کرد؟
پاسخ: بله. طلاق توافقی لزوماً به معنای بخشش کامل مهریه نیست. زوجین می‌توانند توافق کنند که زن، کل مهریه را دریافت کند و مرد نیز با این شرایط راضی به طلاق شود. نکته مهم، صرفاً توافق قطعی بر سر نحوه پرداخت یا بخشش آن است.
۹. آیا در طلاق توافقی، اجرت‌المثل حتماً باید بخشیده شود؟
پاسخ: خیر. اجرت‌المثل یک حق مالی مستقل است. در توافق‌نامه، طرفین می‌توانند بر پرداخت مبلغ مشخصی به‌عنوان اجرت‌المثل به زن توافق کنند، یا زن آن را ببخشد. تعیین تکلیف اجرت‌المثل و نِحله برای جلوگیری از دعاوی آتی ضروری است.
۱۰. آیا در صورت وجود وکالت در طلاق (حق طلاق)، باز هم به فرآیند توافقی نیاز است؟
پاسخ: خیر، در صورت وجود وکالت بلاعزل زن در طلاق (حق طلاق)، زن می‌تواند بدون نیاز به رضایت مرد، مستقیماً اقدام به طلاق کند. اما برای جلوگیری از پیچیدگی‌های دادرسی، معمولاً در عمل، زن از آن حق استفاده کرده و خود را مطلقه می‌سازد، اما توافقی مشابه طلاق توافقی را با مرد برای تعیین تکلیف مهریه و حضانت انجام می‌دهد تا پرونده با کمترین چالش بسته شود.

وکیل خوب دزفول، بهترین وکیل دزفول، وکیل پایه یک دزفول، دفتر وکالت دزفول، مشاوره حقوقی دزفول، شماره وکیل دزفول، وکیل با تجربه دزفول، وکیل متخصص دزفول، وکیل طلاق دزفول، وکیل ملکی دزفول، وکیل کیفری دزفول، وکیل خانواده دزفول، وکیل مهریه دزفول، وکیل چک دزفول، وکیل انحصار وراثت دزفول، وکیل دیوان عدالت دزفول، وکیل اراضی دزفول، هزینه وکیل دزفول، مشاوره رایگان دزفول، وکیل حقوقی دزفول.